Επαγγελματικός Προσανατολισμός: Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;

«Τι θέλεις να γίνεις όταν μεγαλώσεις;» «Έχεις σκεφτεί τι θα σπουδάσεις;» «Τι θα κάνεις τελικά;»

Πόσες και πόσες φορές δεν έχουμε ακούσει αυτές τις ερωτήσεις από τους γονείς, τους συγγενείς, από άτομα του περιβάλλοντος. Αν οι ερωτήσεις αυτές σταματούν εκεί, έχει καλώς! Το πρόβλημα, όμως, μεγαλώνει όταν συνοδεύονται και από περαιτέρω σχόλια, όπως «Να μοιάσεις τον πατέρα σου!», «Να γίνεις καλύτερη από την αδελφή σου!», «Δεν έχεις πρόβλημα εσύ! Έχεις τη δουλειά του μπαμπά!» ή «Υπάρχει έτοιμη δουλειά! Μη νοιάζεσαι!». Κουβέντες που εύκολα λέγονται, αλλά βαραίνουν συναισθηματικά τους εφήβους∙ ειδικά δε εκείνους που δεν έχουν αποφασίσει τι θέλουν να κάνουν. Και η αλήθεια είναι ότι για έναν έφηβο 15-16 ή και 17 ετών δεν είναι εύκολο να έχει ήδη αποφασίσει τι θέλει να κάνει. Πόσοι από εμάς σε αυτή την ηλικία ήμασταν τόσο σίγουροι και κατασταλαγμένοι, όσο ζητάμε τώρα από αυτά τα παιδιά; Πολλοί λίγοι…

Οι μαθητές σήμερα είναι μπερδεμένοι, ίσως πολύ περισσότερο απ’ ό,τι στο παρελθόν. Είναι τόση η πληροφορία που δέχονται που δυσκολεύονται να τη διαχειριστούν. Έχουν τη δυνατότητα να γνωρίζουν τόσα πολλά για διάφορα θέματα, βομβαρδίζονται από τόσα νέα… στο τέλος όμως «χάνονται στη μετάφραση»… πολύ απλά γιατί δεν ξέρουν ή καλύτερα δεν έχουν μάθει να διακρίνουν τη σωστή πληροφορία. Από την άλλη, βρίσκονται σε μια ηλικία στην οποία δύσκολα κάποιος έχει σαφή εικόνα για τον εαυτό του. Πολλά παιδιά, δηλαδή, αδυνατούν ακόμη και να μιλήσουν για τον εαυτό τους, για τις ανάγκες τους, τα θέλω τους, τα όνειρά τους!

Σε αυτό το σημείο έρχεται να σταθεί ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός. Και τι μπορεί να κάνει; Θα ρωτούσε κάποιος, ίσως επιφυλακτικά. Θαύματα;

Σαφώς, και δεν γίνονται θαύματα, αλλά μπορεί να βοηθήσει το νέο πολλαπλά! Τα σημεία στα οποία στέκεται η επαγγελματική συμβουλευτική είναι τρία:

1) Γνωριμία με τον εαυτό

2) Πληροφόρηση

3) Ρεαλιστική πραγματικότητα

Στην ουσία, σε ένα πρόγραμμα Επαγγελματικού Προσανατολισμού ο Σύμβουλος φροντίζει να δημιουργήσει ένα ευχάριστο κλίμα και να ενθαρρύνει την οικοδόμηση μιας σχέσης εμπιστοσύνης ανάμεσα στον ίδιο και το συμβουλευόμενο. Είναι σημαντικό ο μαθητής που έχουμε απέναντί μας να νιώσει ασφαλής, προκειμένου να μιλήσει ελεύθερα για τον εαυτό του. Μέσα, λοιπόν, από μια διαδικασία απροκάλυπτου διαλόγου, η οποία επιπλέον περιλαμβάνει τεχνικές και σαφείς στρατηγικές και συμπληρώνεται από αξιόπιστα και έγκυρα ψυχομετρικά εργαλεία ο Σύμβουλος μπορεί να βοηθήσει τον έφηβο να:

1) Αναγνωρίσει τις επιθυμίες, τις προσδοκίες και τις ανάγκες του

2) Εντοπίσει τα δυνατά και τα αδύνατα σημεία του

3) Ξεχωρίσει τα ιδιαίτερα ταλέντα και τις ικανότητές του

4) Αντιληφθεί τις δεξιότητές του

5) Εκφράσει άφοβα το αίτημά του

Όλα αυτά τα «εφόδια» βοηθούν τον έφηβο να πλησιάσει τον εαυτό του ουσιαστικά, τον αναγκάζουν να προβληματιστεί και τον ωθούν στο να πάρει αποφάσεις. Βέβαια, αυτή η διαδικασία δεν γίνεται αυτόματα, αλλά απαιτεί κάποια διεργασία, ένα εσωτερικό ζύμωμα που ποικίλλει χρονικά από έφηβο σε έφηβο. Επομένως, δεν μπορούμε να απαιτούμε από όλους τις ίδιες αντιδράσεις, αλλά να περιμένουμε υπομονετικά να ωριμάσει η σκέψη μέσα τους, προκειμένου να πάρουν αποφάσεις.

Σε αυτό το στάδιο, λοιπόν, ο Σύμβουλος Επαγγελματικού Προσανατολισμού οφείλει να προσφέρει πληροφόρηση στον έφηβο αναφορικά με τις σπουδές, τις σχολές, τα επαγγέλματα, τις προοπτικές, τις δυνατότητες που κάθε φορά ανοίγονται, καθώς και τις εναλλακτικές καριέρας που διευκολύνουν τις επιλογές του. Ασφαλώς, δεν ξεχνά να αναφερθεί και στη ρεαλιστική κατάσταση της αγοράς εργασίας, στο «πώς έχουν τα πράγματα εκεί έξω», όχι για να προσγειώσει τον έφηβο απότομα, αλλά για να τον βοηθήσει να αντιληφθεί την πραγματικότητα, καθώς και την προσπάθεια που απαιτείται για να φτάσει στο στόχο του.

Συνεπώς, ο Επαγγελματικός Προσανατολισμός δεν δίνει άμεσα απαντήσεις στα αρχικά ερωτήματα, αλλά βοηθάει τον έφηβο να «κοιτάξει» τον εαυτό του με πιο καθαρή ματιά, να θέσει σαφείς και εφικτούς στόχους και να μάθει να παίρνει αποφάσεις τις οποίες θα υποστηρίξει. Άλλωστε, επιδίωξη μας, των Επαγγελματικών Συμβούλων, είναι να σταθούμε δίπλα στον έφηβο και να τον βοηθήσουμε να βρει το στόχο μέσα από τον οποίο θα νιώθει ο εαυτός του!